Dodatni sadržaji

Šetnjom kroz Palić

Kada je početkom XX veka banja Palić obnavljana, arhitekti novih objekata namenjenih odmoru i uživanju – zamislili su da u banju Palić stupite kroz svečani ulaz, majstorski izrezbarenu kapiju – Palićki Vodotoranj. Šetnju, zatim nastavite glavnom alejom Velikog parka sa čijom sadnjom se počelo davne 1840. Park se danas prostire na 19 hektara i predstavlja jedinstveni ambijent nastao spojem prirodnih vrednosti i arhite-ktonskog nasleđa.

Ovo nasleđe, uz spomenuti Vodotoranj, čine monumentalni objekti namenjeni odmoru i uživanju: Velika terasa, Muzički paviljon i Ženski štrand. Svečano su otvoreni 1912. godine a projektovani su u stilu secesije odnosno njene mađarske varijante koja je inspiraciju pronašla u mađarskom folkloru, u seoskim rukotvorinama, čipkama i vezu. Autori ovih jedinstvenih objekata su arhitekti koji su u obližnjoj Subotici projektovali Gradsku kuću i sinagogu – Marsel Komor i Deže Jakab.

Velika terasa bila je čuvena po svojoj monumentalnoj balskoj dvorani. Levo i desno od terase nalaze se hotel Park i hotel Jezero (podignuti sredinom XIX veka) a ispred njih čuvene Plave vaze. Vaze sa likom vodenog boga stigle su na Palić 1910. kao poklon vlasnika pečujske fabrike keramike “Žolnai”. Ovakve vaze nekada su krasile i Gradski park u Beču.

Na kraju šetališta koji od Vodotornja, kroz Veliku terasu vodi do jezera – nalazi se Spomen česma. Da li je na spomeniku isklesan lik palićke vile, lepotice rođene iz talasa palićkog jezera – niko ne zna za sigurno ali se zna da su postavljanjem ove česme i svečanim otvaranjem 15. septembra 1912. okončani radovi na obnovi banje Palić.

Šetnju nastavite palićkom promenadom, obalom do Ženskog štranda koji je, dok su važile druge društvene norme, sakrivao kupačice od znatiželjnih pogleda – danas mami da zavirite i pogledate ovaj neobičan objekat na vodi.

Nastavljajući dalje šetnju obalom koja danas nosi naziv Obala Lajoša Vermeša stižete do Vermešovih vila sagrađenih 1893. godine: Vile Luzja i Bagojvar (Sovin grad) i spomenika Lajošu Vermešu. Vermeš, Subotičanin, veleposednik, mecena, sportski zaljubljenik i takmičar je od 1880. do 1914. godine na Paliću, u duhu olimpizma, organizovao sportske igre okupljajući stotine ondašnjih najboljih sportista iz skoro cele Evrope.

Od brojnih skulptura eminentnih vajara postavljenih u parku izdvajaju se dve bronzane figure Bakica koje, nedaleko od Kućice za vreme, na klupici, stopljene sa okolinom spokojno sede. Autor ove zanimljive skulpture je palićanka, akademska vajarka Zlata Baranji.

Nastavljajući šetnju stižete do jedne od retkih očuvanih tramvajskih stanica. Tramvaj je saobraćao na liniji Subotica – Palić od 1898. do 1974. godine. Preko puta, na uglu se nalazi nekadašnji bioskop Abazija koji je ime dobio po italijanskom nazivu za Opatiju na koji je svojim duhom Palić podsećao.
Odatle ulazite u Splitsku aleju, aleju platana i najreprezentativnijih vila. Prve vile na Paliću izgrađene su sredinom 19. veka, što je bila moda toga vremena a koja je zahvatila i ove krajeve.

Berbanski dani

Berbanski dani na Paliću su proslava berbe, ne samo grožđa, već svih plodova koji dospevaju početkom jeseni. Uz zabavni i gastronomski program, organizuje se bazar rukotvorina i mala pijaca prerađevina, meda, voća i  naravno vina i rakije.

TK „PALIĆ 1878”

Tenis klub „Palić 1878“ je najstariji teniski klub u zemlji. Smešten je u stoletnoj borovoj šumi u neposrednoj blizini Palićkog jezera. Klub broji 150 članova svih kategorija, od polaznika teniske škole, amatera do uspešnih takmičara. Osam kvalitetno uređenih zemljanih terena i klupske prostorije sa svim pratećim sadržajima omogućavaju organizovanje i najzahtevnijih sportskih događaja.

Klub je svake godine organizator više značajnih teniskih turnira, a dosadašnji rezultati takmičara kluba i organizacija turnira visokog ranga svrstavaju ovaj klub među najorganizovanije teniske sredine u zemlji. Od turnira koje organizuje ovaj tenis klub potrebno je spomenuti Međunarodni ITF turnir za žene i za veterane, prestižni Palić Open, brojne dečije teniske turnire itd., a jedan od turnira koji se, sada već tradicionalno, organizuje na terenima Tenis kluba „Palić 1878” je i Goodwill teniski turnir.

Prvi začeci sporta u Subotici beleže se u drugoj polovini prošlog veka, zahvaljujući bogatom veleposedniku, ali prvenstveno istinskom zaljubljeniku u sport, baronu Lajoš Vermešu, koji je 26.08.1880. godine organizovao prvo veliko sportsko takmičenje. Vermeš je na samoj obali Palićkog jezera sagradio i svojevrsno Olimpijsko selo (kula „Bagojvar” (Sovino gnezdo) i vila „Lujza”, koje i danas postoje) u kome su imali privilegiju da se smeste, naravno o njegovom trošku, takmičari iz drugih mesta.

1878. godine, Lajoš Vermeš je osnovao „Subotičko gimnastičarsko društvo”, preteču današnjeg Tenis kluba „Palić 1878”, u okviru kog su organizovana brojna sportska takmičenja, a 1888. godine se po prvi put uvodi i tenis kao disciplina. Za razliku od današnjeg tenisa, tada su tereni bili travnati, ali i neravni tako da je lopta nepropisno odskakala, da bi potom bili pravljeni od žute zemlje a zatim od šljake. Žene su nastupale u predivnim haljinama i cvetnim šeširima, a igrale su tako što su jednom rukom držale haljinu, drugom reket. Garderoba muškaraca je podrazumevala elegantna bela odela i slamnate šešire. 1921. godine na Paliću je održano prvo međunarodno takmičenje. Protivnici Palićanima bili su mahom strani ambasadori iz celog sveta.

Vinarija Zvonko Bogdan

Vinarija Zvonko Bogdan je svoj put započela 2008. godine kada se objedinjujući specifičnost i tradiciju Palićkog vinogorja sa najsavremenijom francuskom tehnologijom uputila ka jasnom cilju da proizvodi vina vrhunskog kvaliteta koja nose pečat podneblja s kog dolaze.

Usidrena u moru svojih vinograda na istočnoj obali jezera Palić, na samom severu Srbije, Vinarija je izgrađena u stilu secesije, karakteristične za tradicionalnu arhitekturu Palića i obližnjeg grada Subotice.

Veličanstveno zdanje Vinarije koje jasno upućuje na gotovo nezaobilazan spoj vina i umetnosti dostojno je utočište sve poznatijeg i priznatijeg vina, ali i dobar domaćin za sve koji požele da vide i dožive gde se i kako ono rađa.

Vinarija nosi ime poznatog subotičkog pevača starogradskih pesama, gospodina Zvonka Bogdana, čija su umetnost i ime sinonimi za vrhunski doživljaj kao što su i vina Vinarije Zvonko Bogdan.

Terroir čini čitava lepeza uslova za gajenje vinove loze koji doprinose jedinstvenosti stila vina koje tu nastaje.

Vinogradi Vinarije Zvonko Bogdan obuhvataju ukupnu površinu od 56 hektara i podignuti su na tri različite parcele – Palić, Ludaš i Radić koje se nalaze u krugu od hiljadu metara. Specifičnost svake parcele pažljivo je sjedinjena s odabranim sortama vinove loze kako bi u skladu sa optimalnim zemljištem i povoljnim klimatskim uslovima mogle da razviju svoj maksimalni potencijal.

Raznovrsno i bogato zemljište sastavljeno najvećim delom od glinovite ilovače, jedinstvena topla klima sa dosta sunčanih dana, malo padavina i prohladne septembarske noći stvaraju uslove za optimalno sazrevanje vinove loze uz očuvaje kiselina i svežine.

Palić odlikuje umereno kontinentalna klima, sa oko 2100 sunčanih sati godišnje, srednja dnevna temperatura u toku vegetacionog perioda iznosi 17 °C a srednja godišnja suma padavina je 560 mm. Sve ovo ukazuje na postojanje povoljnih uslova za gajenje vinove loze a jezera Palić i Ludaš zaslužna su za posebnu mezoklimu i mikroklimu koja je prava blagodet za ovde zasađene vinograde Vinarije Zvonko Bogdan.

ZOO VRT PALIĆ

Ustanova Zoološki vrt Palić je osnovana 31.05.1950.godine. Osnivač ustanove je grad Subotica. Nalazi se na samom severu Srbije, u neposrednoj blizini jezera Palić. Površina na kojoj se prostire iznosi 15 hektara i sastoji se iz 10 ha kultivisanog parkovskog prostora koje je dostupno posetiocima, dok je 5 ha poljoprivredno i šumsko zemljište.

Osnovna delatnost ustanove je: zoologija, botanika, obrazovanje i kultura, zaštita ugroženih vrsta biljaka i životinja, turizam i razonoda. Raspolaže sa više od 150 životinjskih vrsta koje su smeštene u pedesetak volijera i objekata, dok se u Prihvatilištu za životinje nalazi preko 800 jedinki.

U sklopu ZOO vrta je i botanička baština vrta koja predstavlja zbirku mnogih autohtonih vrsta, kao i netipičnih lišćara i četinara i više desetina hiljada sadnica sezonskih cvetnica sopstvene proizvodnje. Ponudu Zoološkog vrta upotpunjuju izložbe slika, skulptura, radionice, seminari, stručni sastanci i konferencije. Godišnje nas poseti preko 150.000 posetilaca iz zemlje i inostranstva. Zoološki vrt Palić je otvoren 365 dana u godini.

Od osamdesetih godina prošlog veka ZOO vrt funkcioniše i kao pedagoška ustanova u koju đaci organizovano dolaze u posetu. Tom prilikom za osnovce se organizuju edukativne radionice i stručna predavanja, dok srednjoškolci i studenti dolaze na stručnu praksu i volontiranje.

JEDRENJE NA PALIĆU